Cumhuriyetin kuruluşunun ilk yılları... Üsküdar Amerikan Lisesinde o zamanlar anaokulunda eğitimine başlayan Turan Necdet Özcan (ACI'37) bir asır sonra 'yuva'sını ziyaret etti.
Dönem, 1900’lü yılların başları… Osmanlı İmparatorluğu henüz yıkılmamış olsa da iyiden iyiye gerilemiş durumda. Kurtuluş Savaşı’nın başlamasıyla birlikte ülke büyük bir mücadelenin içerisine girmiş. İşte o yıllarda dünyaya gelen Turan Necdet Özcan’ın çocukluk yıllarının bir kısmı, henüz 14 yaşındayken saraya alınan, orada eğitilip belirli bir mevki edinen büyükbabasının Üsküdar’daki 15 odalı konağında geçmiş. Babası, Atatürk’ün Giresun’a gelişinde yaptığı konuşma nedeniyle adı bugün bile birçok yazıya konu olan Operatör Doktor Memduh Necdet Otaman Bey. Aile, bu konakta özenle büyüttükleri kızlarının iyi bir eğitim alabilmesi amacıyla, o yılların en iyi eğitim kurumlarından biri olan Üsküdar Amerikan Lisesinin anaokuluna göndermeye karar verir. Turan Necdet Özcan’ın Amerikan okullarındaki eğitim süreci de böylece başlamış olur.
Günümüzde, neredeyse Cumhuriyet tarihiyle eşdeğer bir yaşa sahip olan Turan Necdet Özcan, yıllar sonra Üsküdar Amerikan Lisesini ziyarete geldi. “Anaokulunda çok yaramaz bir arkadaşım vardı; doktor kızıydı, adı İnci Ekrem. Öğlen uykusuna ikişer ikişer yatırırlardı. Ne zaman yatağa girsek tekmelemeye başlardı. Onun için öğretmen oturur, kitabını okurdu. Bir de kum havuzu vardı, orada oyunlar oynardık,” diyor Otaman o yıllara ait anıları sorulunca.
Anaokulundan sonra, ilkokula başlayan ancak babasının bir hastaneye başhekim olarak tayin edilmesiyle birlikte dördüncü ve beşinci sınıfı Sivas’taki Fevzi Paşa İlkokulunda tamamlar. İstanbul’a döndüklerinde Üsküdar Amerikan’ın bu kez ortaokuluna kaydolur. Ama burada fazla kalmaz, yolu yine bir Amerikan’a bu kez de İzmir Amerikan’a doğru gider.
Turan Necdet (Otaman) Özcan, kızı ve kızının eşiyle birlikte Üsküdar Amerikan Lisesinin kampüsünü ziyaret ettiler. FOTOĞRAF: CONNECT, Kasım 2023
“Haydarpaşa Hastanesinin önündeydim. Atatürk, otomobiliyle yanı başımdan; elimi uzatsam tutabilecek kadar yakınımdan geçti. Dört, beş yaşındaydım sanırım. İlk kez o zaman Atatürk’ü gördüm. Sonraki görüşümdeyse Giresun’daydık.”
Günümüzde, neredeyse Cumhuriyet tarihiyle eşdeğer bir yaşa sahip olan Turan Necdet Özcan, yıllar sonra Üsküdar Amerikan Lisesini ziyarete geldi. “Anaokulunda çok yaramaz bir arkadaşım vardı; doktor kızıydı, adı İnci Ekrem. Öğlen uykusuna ikişer ikişer yatırırlardı. Ne zaman yatağa girsek tekmelemeye başlardı. Onun için öğretmen oturur, kitabını okurdu. Bir de kum havuzu vardı, orada oyunlar oynardık,” diyor Otaman o yıllara ait anıları sorulunca.
Anaokulundan sonra, ilkokula başlayan ancak babasının bir hastaneye başhekim olarak tayin edilmesiyle birlikte dördüncü ve beşinci sınıfı Sivas’taki Fevzi Paşa İlkokulunda tamamlar. İstanbul’a döndüklerinde Üsküdar Amerikan’ın bu kez ortaokuluna kaydolur. Ama burada fazla kalmaz, yolu yine bir Amerikan’a bu kez de İzmir Amerikan’a doğru gider.
Atatürk’ü iki kez gördü
Üstteki satırlarda da belirttiğimiz gibi Turan Necdet Özcan, neredeyse Cumhuriyet’le yaşıt bir kadın. O yıllara ait anılarını şu sözlerle aktarıyor: “İstanbul’daydık. Haydarpaşa Hastanesinin önündeydim. Atatürk, otomobiliyle yanı başımdan; elimi uzatsam tutabilecek kadar yakınımdan geçti. Dört, beş yaşındaydım sanırım. İlk kez o zaman Atatürk’ü gördüm. Sonraki görüşümdeyse Giresun’daydık. Atatürk geldi, tabii biz merasime katılamıyorduk. Babamın da içinde olduğu çok kalabalık bir heyet, Atatürk’ü karşıladı. İstasyon Binasının penceresinden annemle birlikte Atatürk’e bakarken fotoğrafımız var. Ben hatırlamıyorum ama hep anlatılan bir anıyı size aktarayım: Şapka inkılabı henüz olmamıştı, ama babamın bir şapkası vardı. Atatürk Giresun’a geleceği zaman babamın şapkasını aldılar ve o gece bütün terziler şapka diktiler. Babam Atatürk’ü yakından takip ediyordu; o ne giyerse, kendisine de hemen onu ısmarlıyordu. Bu arada o dönemde annemin de başında şapkayla oturduğu bir fotoğraf var, o dönem Giresun’da şapka giyen tek kadın oydu. Babam yenilikleri çok yakından takip ederdi; Atatürk ne yaparsa o da yapardı. Ama Atatürk’ün yapmadığı bir şey yaptı ve mavi pantolon giydi. Atatürk öldüğünde, İzmir Amerikan’dan yeni mezun olmuştum.”
İzmir Amerikan Kolejinde yatılı olarak eğitim gören, mezun olduktan sonra üç yıl kadar okulda İngilizce öğretmeni olarak çalışan Turan Necdet Özcan, yıllar sonra bahçesinde oynayıp sıralarında eğitim aldığı Üsküdar Amerikan Lisesinde büyük bir saygıyla ağırlandı. Kızı sayesinde bir kez daha çocukluk anılarını yaşama imkânı elde eden Otaman, günümüz gençlerine ne gibi tavsiyelerde bulunabileceği sorusunu, kısa ama son derece anlamlı sözlerle yanıtlıyor: “Önce vatanlarıyla ilgili şeylere önem versinler. Bize öyle öğrettiler.”
Dr. Memduh Necdet Otaman, Sabah Yıldızı- Şiirler, Derleyen: Turan Necdet Özcan, Boyut Yayıncılık. Kitap, Turan Necdet Özcan’ın derlediği Dr. Memduh Necdet Otaman şiirlerinden oluşuyor. Dr. Memduh Necdet Otaman (1895-1969), Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarındaki zorluklara, Kurtuluş Savaşı mücadelesine ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecine tanık olan ve bu süreçlerdeki tüm duygularını şiirlerine aktaran, mesleğine aşık bir doktor; aynı zamanda da bir şairdi. 59 sayfalık eserde, bazıları ünlü sanatkârlarca bestelenen 50’yi aşkın şiirinden 46 tanesi yer alıyor. Otaman’ın vatan sevgisinin yanısıra aşk, güzellik ve genç bir gönülle yaşlanmanın verdiği hüznü aktardığı şiirleri, bir dönemin ruhunu, tüm duygusuyla yansıtıyor. (Kitap tanıtımından alınmıştır)
